دتکتور یا کاشف یکی از قطعات سیستم اعلام حریق می‏ باشد که وظیفه کشف و اعلام حریق و در سیستم‏های هوشمند آنالیز آنرا قبل از اعلام برعهده دارد. این قطعه به دلیل حساسیت به دود، بیشترین کاربرد را در ساختمان‏ها  داشته و عملکرد دقیق آن می‏ تواند تضمین مناسبی برای اعتماد به کل سیستم در پی داشته باشد.

انواع دتکتورهای دودی به شرح ذیل می‏باشد:

• دتکتورهای دودی یونیزه Ion Smoke Detector     

این دتکتورها با دارا بودن منبع کوچکی از رادیواکتیو قابلیت بالایی در کشف دود دارند، متاسفانه این دسته از دتکتورها به دلیل حساسیت بالا ضریب خطای زیادی داشته و آلارم کاذب (False Alarm) به وجود می‏ آورند.

همچنین به دلیل وجود منبع رادیواکتیو تعمیر آن به جز در کارخانه تولید کننده غیرممکن بوده و از بین بردن آن نیز باعث آلودگی در محیط زیست می‏گردد. مطابق استانداردهای جدید تولید و مصرف آن محدود شده و مختص به اماکن خاص می‏باشد و برای محیط‏های مسکونی توصیه نمی‏شود.

این دتکتورها به هر نوع دود واکنش سریع داشته و حتی گرد و غبار نیز در بعضی موارد آنرا فعال می‏کند. محل نصب این دتکتورها بر روی سقف است.

• دتکتور اپتیکال ( فتوالکتریک) Optical ( Photoelectric) Smoke Detector       

دتکتور اپتیکال بر اساس ارسال و دریافت اشعه ماورا بنفش کار می‏کند. شکست نور باعث فعال شدن دتکتور و اعلام حریق خواهد شد.

ذرات معلق در هوا نمی‏توانند باعث شکست نور شوند و دقت این حسگرها بیشتر و خطای آن کمتر از نوع فوق می‏باشد. همچنین این دتکتور نیاز به دود بیشتر- غلیظ‏تر و در واقع دود حقیقی برای فعال شدن دارد.

در دتکتور‏های هوشمند مکانیزم داخلی آن با استفاده از الگوریتم خاص از پیش تعریف شده مقدار دود را اندازه می‏گیرد. کاربرد آن وسیع و قابل نصب در تمام محیط‏های نیازمند دتکتور دودی می‏باشد. محل نصب این دتکتورها بر روی سقف است